Het Neerbosche woordenboek

Een groot aantal woorden zoals hieronder beschreven, komen uit het boekje dat is uitgegeven ter gelegenheid van het 125 jarig bestaan van Neerbosch. Het is aangevuld met woorden en uitspraken die we van andere oud Neerboschers hoorden en die Teuntje zelf nog wist. Zijn er meer van deze woorden en uitspraken, laat het ons dan weten.

Afleggen

Een deel van het zakgeld afgeven voor een cadeautje voor leiding of onderwijzer.

Boevensjees

Auto van Neerbosch, waar o.a. weglopers in werden opgehaald.

Blauwe wagen

Zie boevensjees. De kleur van deze auto was blauw. Tijdens de vierdaagse werd deze ook gebruikt als verzorgingswagen. De schauffeur was lange tijd de heer Weijenberg.

Blokken

De vloeren van de groepen uitwrijven met een blok, een zware vierkante borstel aan een lange steel.

Bulletje

Een stukje speelgoed.

Buultje

Zakje.

Bunkie

Snoepje.

Elim

Eén der paviljoens op Neerbosch.

Elemiet

Een bewoner van het kleine jongenspaviljoen Elim. Aanvankelijk was er ook een meisjes Elim (8-12 jaar)

Flatsen

Iemand figuurlijk de ogen uitsteken.

Flemertje

Een lievelingetje van de juf of van een oudere jongen of meisje.

Foeksen

Prutsen, knutselen.

Frunniken

Knutselen aan kleine zaken.

Fransje met stroop

Een half broodje, in de lengte doorgesneden met stroop, te koop bij de bakkers van de Agnetenweg, van Boxter of Tromp.

Gezinskinderen

De kinderen van op/bij het terrein wonend personeel.

Glupen

Gluren, ook afkijken op school.

Kaier

Jongen in opleiding op de timmerwerkplaats.

Kajen

meepikken.

K.E.H.-er

bewoner van het Koningin Emma Huis. een der paviljoens op Neerbosch.

Kersendag

Aanvankelijk was dit een feestdag voor de weeskinderen, ingesteld door mej. Quack en later was het een dag voor de collectantjes van de "Neerbosch Cent". In een grote tent at men dan kersen.

Klepboks

Broek met klep.

Kneut

Jongen in opleiding op de boerderij, soms werd ook de boer zelf zo aangeduid.

Knol

Een groot gat in een sok of kous.

D.C. Lankhoornlaan

Laan van de inrichting naar de Westkanaaldijk, genoemd naar D.C. Lankhoorn, voorzitter afd. Amsterdam der oud-wezen.

Lammetjespap

Roze pap, waarschijnlijk frambozenpap.

Lindenhoutplein

Plein achter de oude direkteurswoning.

Loel

Een doetje van een meisje, een sulletje.

Lijmduivel

Aan een leek in de timmerwerkplaats vroeg men of hij de lijmduivel kende. Was het antwoord "neen" dan kreeg hij de kwast met warme lijm tegen de neus.

Mik

Boterham.

Moederhuis

Woning voor de allerkleinsten.

Mop

Winkeltje dat enige tijd op Neerbosch geëxploiteerd werd ten behoeve van opwonenden en kinderen. Achter de toonbank stonden o.a. mevr. van Klinken en mevr. van Dam.

Neerbosch Cent

Actie met collecte busjes. In het kader van deze aktie hield men in het land ook lezingen met lichtbeelden (dia's). Namen die men daarbij hoort noemen: van Gorcom en van Rossen.

Nieuw Planer

Bewoner van het paviljoen met die naam.

Oplezen

Appèl op vaste tijden van de dag voor de jongere kinderen.

Op sjouw gaan

Weglopen.

Opvoedkundig ambtenaar

Groepsleider, vaak met meer idealisme dan diploma's.

Op zaal

In de leefgroep.

Oud wezendag

De reünie van oud bewoners van Neerbosch op Hemelvaartsdag.

Paviljoen

Gebouw waarin groepen waren ondergebracht zoals Nieuw Plan, Jongens Elim etc. Het paviljoenshoofd woonde veelal in het woonhuis behorende bij het paviljoen.

Pees

Trekje aan een sigaret.

Pieletjespap

"Overheerlijke" pap, gemaakt van macaroni.

Piepers jassen

Aardappels schillen, hetgeen vroeger voornamelijk per groep gebeurde.

Piesoir

Urinoir, waarvan er een aantal op het terrein waren, zo genoemd door dhr. Broers, chef tekenschool en technische dienst.

Psalm 119 doen

Een bijzonder lange wandeling richting Wijchen door de Smalle Steeg. Het Hoofd van Nieuw Plan dhr. H. Ronk liet de jongens op zondagmiddag deze tippel nog wel eens maken.

Schans

Het middenplein, rond de muziektent, waar door jongens en meisjes gewandeld mocht worden.

Schanslopen

Op zondag na de kerk en de koffie of thee, rondjes lopen om de Schans.

Schappie

Een spijker aan de onder- en binnenkant van de grote houten tafels in de groep om daarop een boterham te prikken om te bewaren.

Schrijversplantsoen

Park voor de kleermakerij.

Schumen

Kijken of er iets van je gading te vinden is.

Sjanken

Huilen. "Sta niet zo te sjanken"

Sjouwen

Verplicht wandelen per groep of paviljoen.

Sjouw jong

Knechtje van een oudere jongen.

Slummetje

Snoepje, meervoud "slum"

Snotlap

Zakdoek

Snurvel

Surveillant, ook wel de groepsleider die dienst had op de Schans en op moest letten dat er geen ongerechtigheden gebeurden (jongens en meisjes die elkaar omarmden bv. Onverbrekelijk aan dit snurvelen verbonden is de naam van dhr. Uilenberg.

Stoemp

Peukje van een sigaret.

Technicolor

Gekleurde muisjes.

Tekenschool

Het tegenwoordige dorpshuis, waarin vroeger o.a. tekenles werd gegeven.

Tochtsteeg

Het straatje tussen de keuken en het Botenhuis, van de Schans naar de Hoofdweg van Neerbosch.

Trog

Bordpapieren doos waarin kleinere kinderen hun eigendommen bewaarden. In een kast werden deze achter slot en grendel bewaard tot door de leider "troggespelen" (als gunst) werd afgekondigd.

Tuinkraai

Jongen in opleiding op de tuinderij.

Tuut

Puntzakje bv. voor tabak.

Uitdeling

Uitbetaling van zakgeld.

Van Yperenlaan

De straat tussen het huis van de administrateur tot aan de smederij.

Verfpap

Groene pap met onbekende ingrediënten.

Voorgoed gaan

Neerbosch verlaten.

Vim

Gestampte muisjes, een broodbeleg.

Wieter

Een boterham.

Zuupe

Melk.